Ninh Bin – Da Lat – Ho Chi Minh (7 – 15 jan)

Het is toch mooi hoe sommige dingen werken. Zet Ilse op een fiets en de monthoeken gaan omhoog. Tussen de rijstvelden door richting Trang An. Zonder wachtrij stapten we in een houten bootje begeleid door een vietnamese vrouw die ons rouderend door grotten leidde en de adembenemende natuur liet zien. Hier is een deel van de film King Kong opgenomen. Gelukkig was het laagwater en konden we onder/ door de bergen en grotten door. Aan het einde van de middag loste de mysterieuse nevel een beetje op en beklom ik het uitzichtspunt Hang Mua, gewoon gaaf. Daarna de avond genietend van een fijne beef salade en in onze knusse `woonkamer bamboohutje` voorbereiden op de vliegdag naar Da Lat.

We hadden besloten om het de busservice te nemen richting het vliegveld. Ik zal je zeggen, goed voor mensen met een lage bloeddruk. Je hoeft je medicijnen een dagje niet te nemen. De chauffeur zou om kwart voor 12 ons ophalen. Na 2 keer vragen of het niet handiger is om iets meer ruimte te hebben, was het antwoord nog steeds, nee hoor alle tijd. Natuurlijk was kwart voor, geen kwart voor maar 12 uur. Een ruime bus, alles prima. Toen werd duidelijk dat we ook nog 15 andere op gingen halen, verspreid over verschillende plaatsen. De meneer achter ons had geloof ik een jaar lang snot in zijn neusholtes verzameld en was daar anderhalf uur mee bezig zijn neus op te halen. Klinex heeft tot nu toe geloof ik nog geen filiaal geopend, misschien een gat in de markt. Afijn, halverwege zette de buschauffeur de bus aan de kant en zegt, uitstappen (tenmiste iets vietnamees). Owkay. 10 min later, nieuwe bus. Gelukkig sprak niemand engels... Wat wel een voordeel was; de buschauffeur maakte van de 4 baanwegen een 5 baansweg. Gratis pretpark en geluideffect. Bij de vliegveld aangekomen hollend de bagage afgeven, wat een chaos. Daarna de controlle (Chaos 3) en met een gezonde bloeddruk zaten we dan in het vliegtuig.

Da Lat

Warmte en een sterrenhemel. Een vriendelijk ontvangst bij de Redhouse Backpackers en een kamer voor zijn tweetjes. Kip met rijst voor 2 euro bij de buurman, prima!

Gewapend met een korte broek en ingesmeerd met zonnenbrandcreme liepen we de volgende morgen het stadje in. In Da Lat en omgeving is na de vietnamese oorlog veel door de regering en europese organisaties investeerd. Koffie, groente en bloemen worden er verbouwd en zowel voor nationale als international export. Grappig om de nederlandse kassystemen en besproeimechanisme te zien, die nederlandse hulpverleners de dankbare lokale bevolking hebben bijgeleerd. Da Lat, een gebied dat nu leeft, bruist en waar de economie snel groeit.

In de omgeving beklommen we een deel van de berg, tot de bewolking en reden op de scooter rond. We dronken wat aan het water, bekeken `Crazy House`, het oude treinstation (rijd niet meer door de verwoestingen van de oorlog), bezochten de lokale markt en boekte een trip voor 4 dagen achter op de motor. `S avonds, voldaan na onze eerste twee zon dagen, zong een Chinese studente liedjes en speelde gitaar. Dit alles, zittend bij een kampvuur (met op het vuur een pan vol maiskolven) en gratis rijstwijn van de broer van de eigenarese van de backpackers. Ik zeg: vakantie!

De laatste avond in Da Lat sliepen we 300 meter verderop omdat ze geen plek meer hadden in bij de backpackers. Precies om half 9 smorgens stonden onze motormuizen Binh (65 jaar) en Hieu (47 jaar) voor het hotel. Onze grote backpacks bonden ze (verpakt in een dikke plastic zak) achterop de motor. Helm op en gaan met die banaan. Binh vertelde tijdens de 4 daagse reis vooral veel onderwerpen die met de vietnamese oorlog te doen hebben, terwijl we met Hieu bij lokale mensen en bedrijfjes langsgingen. Dit is met uitstek het mooiste wat we tot nu toe hebben beleeft. De vietnamese taal versta je echt geen klap van. Op het moment dat je denkt dat iets niet lukt, zeggen ze erna, gelukt en andersom. Een samenhang van klanken en woorden waar alleen maar vraagtekens boven mijn hoofd hangen. Maar door deze twee helden kwamen we in verbinding met de mensen, de omgeving en maakte we een paar dagen deel uit van vietnamse leven.

De eerste dag bezochten we de bloemenplantage (nedelandse style) en een koffieplantage. Je moet je voorstellen dat we stopten aan de kant van de weg en we gewoon doodleuk naar het land toe liepen. Of Hieu snel de familie iets vraagde. Terug naar de koffieplantage: vooral de zoete koffie is een specialiteit, beroemd door zijn wezelmest. Elke avond worden de dieren vrijgelaten in de plantage en dagdoors weer opgesloten in hokjes waar ze slapen. Zelf een niet- koffie fan als ik moest toegeven dat het best lekker was. Na een vietnamesische maaltijd gingen we naar een katoenbedrijfje. Waar ze de rups, konkon en het gehele proces lieten zien. Ook dat is één schuur, één familie en iedereen in de familie helpt mee. Dat is hun `opgave` als je dat zo kan zeggen (zonder neerbuigend te klinken). Toerend achterop de motor, kijkend naar denadembenemde omgeving en verbaasd over het normale dagelijkse plattelandsleven. Scooters die meer meenemen als wij in een auto. Kwamen we bij de volgende stop: de olifant waterval. Behandeld als princessen, wachten ze rustig tot wij onze wandeling en fotos hadden gemaakt en organiseerd ons eten of wat drinken. Overal langs de weg lagen grote stukken plastic zeil met koffiebonen, te drogen in de zon. Tien dagen lang, waar meermaals per dag (vooral) door de vrouwen wordt omgeharkt of omgevoeld door met rubber laarzen er doorheen te lopen. De mensen zijn blij en gelukkig verteld Hieu omdat oogsttijd is en de mensen veel geld verdienen. Ook zie je overal langs de weg een soort stengels liggen. Deze drogen ze ook en maken er traditionele bezems van om het huis schoon te maken. Volgende maand is het hier `nieuw jaar` en is het belangrijk dat alles schoon is. Alles wat negatief is wordt uit het huis gebezemd, een schoon huis betekend een goed begin van het nieuwe jaar. We kijken nog even bij een familie die eigen rijstwijn maakt en iets van 40 varkens heeft, rijden langs water waar de vissers op het water wonen en eten rijst. Een mooie intsensieve dag zorgt dat het niet lang duurt of we zijn snel vertrokken in dromenland.

Voor we op de motor stappen komt ons een olifant tegemoet. Het was alsof ik niet goed keek, en voelde me een beetje dom dat ik niet wist dat hier ook olifanten leefde. Een beetje stijfjes stappen we dan toch op de motor en bezoeken we eerst een katoliek dorp. Een dorp wat gemaakt is na de oorlog, een iniciatief vanuit Rome. Beetje dubbel wat je er van moet denken. De mensen moeten 2 x per dag naar de kerk en krijgen en kregen daarvoor een huis, eten en 1 jaar lang gratis onderwijs voor hun kinderen. Ook wordt geleerd hoe ze zichzelf moeten onderhouden en groente verbouwen. Deze beslissing moesten ze nemen op het moment dat de hongersnood heerste. Ik weet ik niet of het echt een vrije keus was om het budistische geloof achter zich te laten en hun leefstijl van vroeger. Toch lijken de mensen, rondlopend door het dorp, er het beste van te maken en bouwen ze aan de huizen en grond eromheen. Terwijl we verder rijden valt op dat heel veel bomen zijn aangeplant en dat er veel verschil is in de hoogte van de bomen. Doordat de amerikanen met chemische middelen de bomen verwoeste (Agent Orange) heeft het nog lang geduurd voordat er nieuwe bomen geplant konden worden. Volgens de amerikaanse onderzoekers moet de bodem weer schoon zijn, dat hopen we dan maar. Om de economie te stimulieren heeft de staat hectare vol bomen geplant. Zo ook rubberbomen. Ook dat was iets wat ik niet wist dat er wit sap uit de boom loopt en wordt opgevangen met een schaalte. Elke dat om dezelfde tijdstip wordt het bakje geleegd en een nieuwe inkeping in het schors gemaakt. Daarna verkocht, vooral aan china, waar door een kookproces uiteindelijk rubber wordt gemaakt. Ilse, toch wel belangrijk om maar weer eens om me heen te kijken en me af te vragen waar onze dagelijkse dingen eigenlijlk vandaag komen.

Het is geloof ik een automatische om alles te vergelijken met wat ik als normaal ondervind. Eetgewoontens bijvoorbeeld. Op het platteland goeien ze namelijk al het afval, zoals kipbotjes en servetjes op de grond in een eettentje en kauwen ze met hun mond open. Schuiven ze rijst naar binnen alsof ze tien dagen niet gegeten hebben en eet je niet je mond leeg voordat je een verhaal verteld. Ook communiceren met de mensen van het restaurant kan gewoon schreeuwend over 10 meter, geen probleem. Of bijvoorbeeld iets simpels zoals een stoplicht. Heel handig geeft het aan hoeveel seconde het groen is, maar waar ik de slappe lach van kreeg is dat ook oranje 3 seconde kent.

De dag erna was het tijd om een baksteenbedrijf langs te gaan, waar ze sindskort ook machines hebben. Een machine waar de kleistenen worden gesneden. Dan wordt het eerste gedroogd. Dan in een andere machine daarna gebakken. Opgestapelde palets daarna gestappeld en afgekoeld, dan opgeslagen en getransporteerd. En ook daar werken de mannen en vrouwen samen. De pelatten worden vervoerd door de mannen terwijl twee vrouwen alle bakstenen in een vrachwagen laden. Een 7 dagen per week bedrijf, aangezien alle houtjes huizen in rap tempo worden ingewisseld door stenen huisjes. Een teken dat het de mensen met de koffie, groente en bloemenplantages goed gaat. Één zo`n steen is 2000 Dong (9 cent). Daarna gingen we naar een familie die van rijstpoeder een soort pannenkoeken maken (rijstpapier), waar ze later bijvoorbeeld loempias van rollen. Het belang van de zon wordt maar weer een duidelijk als je al deze bedrijfes ziet. Zo ook bij de zwarte peperplantages en bij de volgende stop is; een cashewplantage. Daar binnen, oorverdovend en heet. Ten eerste moet de noot van de boom worden geplukt die onder een vrucht hangt. Dan wordt het geroosterd, gesorteerd in grote en gaat het naar de vrouwen die met een soort schroefbank elk nootje kraken. Dan wordt het gedroogd en nog eens geroosterd en verdeeld op grote en kwaliteit. En zoals je zal vermoeden, de beste gaan naar het buitenland. Op de een of andere manier wordt het je bewust dat wat wij in de supermarkten zien het neusje van de zalm is. Een banaan mag (moet) nog krom zijn, maar voor de rest moet het aan het stereotype voldoen in de grote supermarkten. Gelukkig kan je bij de boer in Europa ook nog vruchten of groente tegen die van vorm, grootte of kleur mogen afwijken.

In de nieuwe stenen huizen staat niet tot nauwlijks decoratie. Het is vooral een grote ruimte met vierkante tegels. Wat wel in het meubulair thuishoort is een gigantisch houten kunstwerk, meestal met budhas, paarden of kikkers (staat voor geluk). De meeste geven de boomstam af bij de houtkunsteraars, die met verschillende machines een maand bezig zijn om een gigantisch (+/- 2 bij 2 m) kunstwerk te maken
Bijna vergeten. Verstoft en gekleed in onze makkelijke kleren stoppen de mannen bij een bruiloft. Elke dag hebben we er minimaal 2 gezien. In Vietnam trouw je twee keer, een keer met de familie en dorp van de vrouw en een keer met de familie van de man en dorp/vrienden. Het grappige is dat bij het feest met de mannelijke kant er cadeaus in de vorm van een gevulde envenlop meegenomen moet worden. De vrouw is daarna ook de baas over het geld, zoals onze motermuizen zeggen. Ze leveren hun geld bij de vrouwen in en als ze bijvoorbeeld kleren willen hebben regelt en betaald de vrouw. Maargoed staan we daar bij die bruiloft. De foto van het stel staat op een schildersezel buiten gepresenteerd. En je raad het al, wij moesten natuurlijk met ze op de foto. Tenmiste dat vond zijn hele familie en Binh. Door onder ogen van 400 gekleedde vietnamezen stonden we daar verlegen, ongemakkelijk en nervous lachend op de foto.

De laatste dag wordt langzaam alles normaal. Jeetje wat went alles snel. Het verkeer, de wegen en de huisjes, het op- en afstappen van de motor en zelf onder elkaar praatte we spontaan engels. Met stokjes eten en botjes op de grond gooien. Alsjeblieft en dankjewel even vergeten, alleen als je weggaat dan. Neemt Hieu ons mee naar de lokale markt. We rijden trouwens als 2 dagen door een gebied waar normaal geen touristen komen. Dus ipv een verbazing vanuit ons gezien, zijn het meer de lokale mensen die versteld staan. Ze willen ons aanraken, selfies maken en dat ik ook een foto van hun neem. We worden gefilmd en de lokale kapper wil zelf gratis mijn haar knippen en dat daarna de vrouwen mij een pedicure maken. We moeten bukkend door de markt omdat het zeil net iets te laag hangt, wij reuzen mensen. Een jongetje die verlegen met de telefoon van zijn moeder staat en eigenlijk geen foto durft te maken. Met grote ogen me aankijkt overweldigt wordt als ik een arm om hem heen sla. Maar ook een groep vrouwen rond de 30 die perse met zijn 5en om ons heen staan. Wat zijn de mensen oprecht, puur en lief. Er hangt een heel andere sfeer als in de stad, weinig tot geen mobiele telefoons en het `wij` gevoel hangt er. Iedereen heeft elkaar nodig op het moment dat er geoost moet worden en deelt hun machines; het platteland leven.

Naast dat je aan de hoogte van de bomen en de huisjes ziet dat het land in wederopbouw is na een oorlog, verteld Binh verschillende verhalen en laat monumenten zien. Deze laatste dag, in de buurt van Ho Chi Minh (Saigon) bezoeken we de Cu Chi tunnels. Een ondergrondsdoolhof stelsel, waar ze de Amerikanen te slim af waren. De wapens die ze gebruiken waren gemaakt van bamboo en waren meer vallen, zoals ze op wild jaagde. De wapens en bommen die ze hadden, waren resten van de Amerikanen zelf. We mochten zelf ook even door zo`n tunnel, speciaal voor europese touristen één van de grotere. Gebukt en met knieen gebogen schuifelend in de hete donkere gangen kan je je bijna niet voorstellen hoeveel mensen daar schuil gingen. Ze waren de amerikanen te vaker te slim af, zo maakte ze van oude autobanden omgekeerde sandalen zodat ze dachten dat ze van een andere kant kwamen.

Vietnam is een communistisch land en dan zal je je afvragen aan wat merk je dat als je als tourist daar komt. Op het platteland wordt er om kwart voor 5 smorgens en smiddags door middel van luidsprekers op straat politieke teksten verdeeld (voor ons dus onverstaanbaar maar heel luid). In de stad is dit niet meer zo. Daarnaast mogen ze niet over politiek praten, zoals Binh en Hieu aangeven. Vrijheid van meningsuiting kennen ze niet, maar hij geeft aan vreden te hebben met de situatie. Zolang ze gezond zijn en eten hebben is het goed. Ook zie je in het binnenland naast de rode vlag met gele ster (het communisme), ook nog veel de rode vlag met sikkel en hamer (sikkel van vietnam van de rijstvelden en de hamer van het communistische Rusland). Verder moet je bij elk verblijf elke keer je paspoort afgeven, maar de vraag waarom beantwoord niemand duidelijk.

Naast het katholieke dorp waar ik het over had geloven de overgrote deel in Budha. Vooral de invloed vanuit China zie je bij de tempels. De Vietnamezen zelf kennen eigenlijk alleen een vrouwlijke budha en ziet er ook meer als een vrouwlijk jezusbeeld uit dan als de klassische chineze Budha. Vietnam kent veel nonnen en monikken. Wat een duidelijk verschil in geloof is, geeft Hieu aan, is dat het geloof alles ziet en meerekend. Dat betekend dat je bijvoorbeeld niet kan biechten en zo een tweede kans krijgt. De persoon, ik, staat niet in de top 5 van belangrijkste dingen in het leven.

We rijden na vier indrukwekkende dagen Ho Chi Minh binnen, een schok. Hanoi was dan nog bijna rustig, voorals omdat op een motor zitten dan nog anders is als een taxi. Michelle en Hieu worden zelf van achteren nog even aangeraakt, maar zonder gevolgen. Crazy. Een kamer in de buurt van het vliegveld. Na de laaste keer wat drinken, gaan de mannen weer op pad richting Da Lat. We voelde ons bijna een beetje verloren in de drukte van de stad zonder onze bodygards. Stom dat we toch ijsblokjes in het drinken hadden gedaan, want allebei met een rare buik, uitgeteld in bed. Gelukkig hebben we de halve apotheek mee en gaat het vandaag al een stuk beter. We hebben, op mijn wens, gekozen voor de latere vlucht, zodat we konden uitslapen en geen bloeddrukproblemen hebben vanwege het vliegtuig. We vliegen nu vijf dagen naar Phu Quoc, een eiland. Een appartementje in de buurt van witte stranden om deze tweenhalve week een beetje te laten bezinken, te genieten van de zon en het eiland te ontdekken.

PS. Waarschijnlijk dan ook tijd om een paar fotos te posten ipv alleen verhalen.